ស្វែងយល់ពីភាពខុសគ្នានៃទំនៀមទម្លាប់ធ្វើត្រីប្រហុកពីបុរាណកាល និងបច្ចុប្បន្នកាល
TRAVEL & LIVING 4 years agoបើទោះបីជាមានលំហូរចូលនៃអាហារបរទេសយ៉ាងច្រើន មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះក្តី ក៏ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ទិសទីទូទាំងប្រទេសមិនដែលភ្លេចទទួលទានប្រហុកដែលជាមត៌កអាហារ អត្តសញ្ញាណជាតិដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយនោះដែរ។ ប៉ុន្តែដោយសារពេលវេលាផ្លាស់ប្តូរពី សម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ការធ្វើត្រីប្រហុករបស់ប្រជាជនខ្មែរសព្វថ្ងៃក៏មានការវិវឌ្ឍន៍ត្រង់ចំណុចខ្លះៗ ខុសពីសម័យមុនគួរឲ្យកត់ចំណាំបានដែរ។ តើការធ្វើត្រីប្រហុកពីសម័យមុននិងសព្វថ្ងៃនេះខុសគ្នាយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?
ពីជំនាន់ដើម ប្រជាពលរដ្ឋប្រើតែរទេះគោជាយានជំនិះក្នុងការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ ទាំងគ្រួសារៗបន្តកន្ទុយគ្នាមកធ្វើប្រហុកតាមដងទន្លេ ជាពិសេសជាងគេនោះគឺទន្លេសាប និង បឹងទន្លេសាប ដែល ជាជង្រុកត្រីទឹកសាបធំជាងគេនៃកម្ពុជា។ គេនិយមបោះតង់ ឬ សង់រោង តាមមាត់កំពង់ដើម្បីធ្វើការស្នាក់នៅជាបណ្តោះអាសន្ន។ ចាស់ទុំដែលរស់នៅស្រុកបាកាន ខេត្ត ពោធិ៍សាត់ ដែលស្ថិតនៅជាប់បឹងទន្លេសាប បានដំណាលថា “យើង រៀបចំក្បួនរទេះគោ អ្នកភូមិចំរុង និងអ្នកភូមិស្រម៉ ជុំជើងគ្នាចេញទៅរនាមដើម្បីរកសត្វ រកត្រី និង ទឹកឃ្មុំព្រៃ ធ្វើ ប្រហុកផ្អកសម្រាប់រដូវស្រែចម្ការឆ្នាំក្រោយ” “បើយើង ចេញពីព្រះម្លូទៅបឹងទន្លេសាបដល់ចម្ងាយប្រមាណ៣០គីឡូដី ចាំបាច់ត្រូវតែឆ្លងព្រៃធំមួយឈ្មោះថា ព្រៃធំ”។
ចំពោះត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុកវិញ គឺថាជំនាន់មុន អ្នកទន្លេកម្រយកត្រីតូចៗល្អិតល្អោចមកទុកបរិភោគណាស់។ គេនិយមរើសយកតែប្រភេទត្រីធំៗ ឬ ត្រីដែលមានទំហំទ្រើសៗ តែសព្វថ្ងៃនេះគេប្រើប្រភេទត្រីចម្រុះសម្រាប់ធ្វើប្រហុក មានត្រីរៀលតូចៗ ត្រីកំភ្លាញ និងត្រីចង្វាជាដើម។ លោកពូម្នាក់សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានមានប្រសាសន៍ថា “យាយខ្ញុំនិយាយប្រាប់ថា ពីដើមខ្មែរសំបូរត្រីណាស់។ អ្នកស្រុកទន្លេគេមិនបរិភោគទេត្រីរៀល ត្រីចង្វា កំពឹស កំភ្លាញ គេយកតែត្រីរ៉ស់ ត្រីឆ្តោរ ឬត្រីគល់រាំង។ ត្រីរ៉ស់គេធ្វើប្រហុក ឬវះងៀត ត្រីគល់រាំង ត្រីព្រួល គេធ្វើផ្អក។”
ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានវ័យកណ្តាល និងចំណាស់នៅតែនិយាយថាត្រីបច្ចុប្បន្នមិនសូវសំបូរដូចពីសម័យដើម ហើយត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុកមានតម្លៃថ្លៃ ដែលធ្វើឲ្យការធ្វើប្រហុកទទួលបានទិន្នផលតិចជាងពីមុន។ នៅសហគមន៍នេសាទពាមរាំង ស្រុកលើកដែក ខេត្តកណ្តាល តម្លៃត្រីប្រហុកកើនដល់១២០០-១៣០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រោម ក្នុងចុងឆ្នាំ២០១៧នេះ។ លោក យឹម ពិសាល ដែលធ្លាប់រស់នៅស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មិនឆ្ងាយពីបឹងទន្លេសាបបានរំព្ញកថា “ជំនាន់ខ្មែរក្រហម ត្រីនៅតាមដងស្ទឹងសំបូរ ណាស់ គឺបង់មួយសំណាញ់លើកពីរនាក់មិនរួចទេ។ ខ្មែរក្រហមបានចាត់មនុស្សប្រុសៗពេញកម្លាំងឲ្យធ្វើការនេសាទត្រីប្រហុក ដោយឲ្យស្រ្តីជាអ្នកចាត់ចែងក្នុងការវះពោះ កាត់ក្បាលត្រី និងប្រឡាក់ហាល”។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ កាលពីសម័យមុនពេលធ្វើត្រីប្រហុក ប្រជាជនតែងតែបោះចោលក្បាលត្រី នៅពេលគេកាត់ក្បាលត្រី វះពោះ សកស្រកា សម្អាតត្រីរួចខុសពីឥឡូវដែលក្បាលត្រីប្រហុកត្រូវបានគេប្រមូលទុកលក់សម្រាប់ត្រាំ ឬចំហុយធ្វើទឹកត្រី ឬទុកជាចំណីត្រីចិញ្ចឹមផងដែរ។
ចំណុចមួយទៀតគឺ ដំណាក់កាលនៃការធ្វើប្រហុក។ យោងតាមវីដេអូឯកសារបរទេសស្តីពីរដូវធ្វើត្រីប្រហុកនៅកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៦២ យើងសង្កេតឃើញថា នៅពេលគេកាត់ក្បាលត្រី វះពោះ រួចស្អាតហើយ ប្រុសៗដាក់ត្រីដែលធ្វើរួចទាំងនោះក្នុងកញ្ឆេធ្វើពីប្ញស្សីត្បាញ រួចបញ្ជូនដាក់លើផែទឹកសង់ពីឈើ ហើយយកជើងទទេជាន់ត្រីក្នុងកញ្ឆេឲ្យអស់ស្រកាស្អាតល្អ ដោយយកដៃជ្រែងទប់នឹងបង្គោលឈើនៃផែឈើនោះ និងឈរតម្រៀបជាជួរៗ។ ចំពោះសម័យនេះវិញ គេពុំឃើញមានការសង់ផែឈើសម្រាប់ទុកឈរជាន់ត្រីប្រហុកបែបនេះទៀតទេ គឺគេជាន់នៅក្នុងទឹកតែម្តងដោយប្រើកញ្ឆេជ័រធំៗជំនួសជាទូទៅ។ នៅតំបន់ខ្លះដូចជា នៅភូមិសេះស្លាប់ ឃុំឆ្នុកទ្រូ ស្រុកបរិបូណ៌ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង គេមិនជាន់សម្អាតស្រកាត្រីឡើយ តែគេប្រើស្បៃដូចជាអង្រឹង កាន់ខ្សែសងខាងដោយមានគ្នាពីរនាក់ ទម្លាក់ត្រីក្នុងស្បៃដល់ទឹកហើយកញ្ជ្រោកទៅមកៗរហូតទាល់តែស្អាតស្រកា និងខ្លាញ់អស់ទើបលើកឡើងវិញ ហើយយកទៅប្រឡាក់អំបិលផ្អាប់ទុក។ រីឯការផ្អាប់ទុកពីសម័យបុរាណ គេប្រើក្រឡភាជន៍ធ្វើពីដីដុត ដែលគេហៅថា ក្រឡប្រហុកនោះឯង (មានប្រើក្នុងសម័យអង្គរស.វទី១១ ដល់ទី១៥) ហើយក្រោយមកគេនិយមប្រើក្រឡម្យ៉ាងទៀតហៅថា ខាប់។ មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន គេបែរមកប្រើក្រឡជ័រ ឬកែវថ្មវិញ ព្រោះវាស្រាលជាង ងាយស្រួលលើក ដែលមានច្រើនទំហំទៅតាមតម្រូវការអ្នកប្រើប្រាស់ផ្ទាល់។
ទាំងនេះគ្រាន់តែជាការប្រៀបធៀបចំណុចគោលៗមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែទំនៀមទម្លាប់ខុសគ្នាទៅតាម តំបន់ផ្សេងៗនៃផ្ទៃប្រទេស។ តំបន់ខ្លះនៅរក្សាទំនៀមបុរាណបានច្រើន ឯតំបន់ខ្លះទៀតក៏អនុវត្តតាមសម័យនិយម ច្រើន ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺប្រជាជនខ្មែរនៅតាមខេត្តពុំទាន់ចោលទំនៀមទម្លាប់ក្នុងការផលិតប្រហុកសម្រាប់ ប្រើប្រាស់ផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការគ្រួសារប្រចាំឆ្នាំនិងសម្រាប់លក់ដូរនៅតាមទីផ្សារនៅឡើយទេ ទោះបីជាមានការនាំចូល បរិមាណប្រហុកពីប្រទេសជិតខាងដែលមានតម្លៃថោកជាងប្រហុកក្នុងស្រុកខ្លះក៏ដោយ៕