កោះត្រែងជាកោះធំមួយស្ថិតនៅកណ្តាលទន្លេមេគង្គ ទល់មុខភ្នំហាន់ជ័យ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម និង ទល់មុខឃុំកំពង់ទ្រាស ស្រុកក្រូចឆ្មារ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ហើយមានកំពង់ចម្លងតែមួយគត់ទៅកាន់កោះនេះ គឺកំពង់ចម្លងវត្តក្រូចសើច ដែលស្ថិតនៅត្រើយខាងលិច មុនទៅដល់រមណីយដ្ឋានភ្នំហាន់ជ័យ។ នៅរដូវប្រាំងកោះត្រែងព័ទ្ធជុំវិញទៅដោយខ្សាច់ពណ៌លឿងភ្លឺផ្លេកគួរជាទីរម្យនា។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះគឺលំនៅដ្ឋានណាក៏មានដើមក្រូចថ្លុងដែរ។ ដូចនេះហើយទើបបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខេត្តកំពង់ចាម និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ព្រមទាំងអ្នកដំណើរពីភ្នំពេញដែលមានបំណងចង់សាកល្បងហូបក្រូចថ្លុងដីកោះដ៏មានរសជាតិឈ្ងុយឆ្ងាញ់តែងតែទៅទាក់ទងទិញក្រូចថ្លុងពីប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅទីនោះ។
លោក ខូវ អ៊ មេឃុំកោះពីរបានរៀបរាប់ថា កោះនេះមានផ្ទៃដីប្រមាណ ១,០៧៧ ហិកតា ចែកជា៤ភូមិ រួមមាន ភូមិកោះត្រែង ភូមិបីពៃ ភូមិជួរកណ្តាល និងភូមិម៉ឺននង់ ហើយមានស្ថិតិប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៦៣៧ គ្រួសារ។ កោះនេះពីជំនាន់ពីមុនសម្បូរទៅដោយដើមឫស្សីនិងដើមគ ប៉ុន្តែក៏មានការដាំដំណាំក្រូចថ្លុងជុំវិញផ្ទះលក្ខណៈគ្រួសារតាំងពីសម័យសង្គមរាស្រ្តមកម្ល៉េះ។ លោកបន្តថាក្រោយមកដោយសារការដាំដំណាំក្រូចថ្លុងផ្តល់ផលច្រើនហើយមានទីផ្សារល្អ ទើបប្រជាជនក្នុងភូមិមួយចំនួនបានកាប់ឫស្សីរួចចាក់ដីបន្ថែមដើម្បីដាំដំណាំក្រូចថ្លុងជាបន្តបន្ទាប់។ គិតមកដល់ពេលនេះ នៅលើកោះទាំងមូល មានផ្ទៃដីប្រមាណ ៣០ ហិកតាហើយដែលប្រជាកសិករនាំគ្នាដាំដំណាំមួយប្រភេទនេះ។
លោកពូ ចំណាប់ កសិករដំណាំក្រូចថ្លុងមួយរូបនៅភូមិម៉ឺននង់ ឃុំកោះពីរ បានប្រាប់សូវរីនថា គាត់មានផ្ទៃដីបង្កបង្កើនផលក្រូចថ្លុងទទឹង៣០ម៉ែត្រនិងបណ្តោយជាង១០០ម៉ែត្រដែលមានដើមក្រូចថ្លុងប្រមាណ ៦០ដើម។ គាត់អាចប្រមូលផលបានគិតជាសាច់ប្រាក់បានចន្លោះពី២៥០-៣០០ដុល្លារ ក្នុងមួយដើម។ លោក បានបញ្ជាក់ថា ក្រូចដែលលោកដាំមានពីរប្រភេទធំៗគឺប្រភេទក្រូចផ្អែម (ផ្លែតូច) និង ប្រភេទក្រូចទទឹម (រស ជាតិជូរអែម ផ្លែរាងធំ)។ លោកពូអះអាងថា ដំបូងឡើយ អ្នកកោះនេះនិយមដាំប្រភេទក្រូចថ្លុង ម្យ៉ាងដែលគេហៅថា «ក្រូចថ្លុងរយ» ជាពូជក្រូចមានតម្លៃប្រចាំកោះនេះផ្ទាល់ តែក្រោយមកក៏ចាប់ផ្តើមមានពូជក្រូចថ្លុងផ្អែម និង ពូជដទៃទៀតនាំចូលពីខាងក្រៅមកដាំនៅលើដីកោះនេះយ៉ាងសំបូរបែប។
ចំពោះតម្លៃលក់វិញប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះលក់គិតជាឡូ ដែលក្នុងមួយឡូ មានតម្លៃ ៦០០០០រៀល ស្មើនឹង ១៥ដុល្លារ។ ជាមួយតម្លៃនេះ គឺទីផ្សារស្រួលលក់ មានអ្នកទិញហូបជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងអ្នកទិញយកទៅលក់បន្តដែលមករកទិញផ្ទាល់ដល់ចំការតែម្តង មិនពិបាករកម៉ូយនោះទេ។ កសិករដដែលបានចែករំលែកអំពីវិធីសាស្រ្តដើម្បីរក្សាក្រូចថ្លុងឲ្យបានយូរថ្ងៃនោះគឺ នៅពេលប្រមូលផលផ្លែវា ត្រូវបេះដោយប្រើកន្រ្តង ឬ ច្រម កុំបេះដោយវិធីដោល (មានន័យថាបេះដោយដៃទាញទម្លាក់ចុះ) ដែលបណ្តាលឲ្យក្រូចខ្ទាំឆាប់ រលួយ។ ការបេះដោយកន្ត្រងអាចជួយរក្សាក្រូចថ្លុងឲ្យនៅតែមានគុណភាពល្អរហូតជាងមួយខែដោយមិនចាំបាច់ទុកក្លាស្សេក្នុងទូរទឹកកកឡើយ។ នៅពេលប្រមូលផលនោះដែរ ដើម្បីដឹងថាក្រូចថ្លុងនោះទុំឬនៅ គឺយើងត្រូវមើលផ្លែណាដែលមានក្រឡារីកល្អ។ កសិករម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ហេង ទូច ដែលមានបទពិសោធន៍ដាំ ក្រូចថ្លុងជាង២០ឆ្នាំមកហើយ បានលើកឡើងអំពីបញ្ហាប្រឈមធំបំផុតនៃដំណាំនេះថាជា បញ្ហាទឹកជំនន់ ។ នៅលើកោះនេះ មានទឹកជំនន់លិចជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដូចនេះប្រសិនបើកសិករប្រមូលផលមិនទាន់នោះ ដំណាំរបស់ពួកគាត់នឹងត្រូវខូចខាតអស់។
ជុំវិញការដាំដំណាំក្រូចថ្លុងនេះ លោក ហេង ពិសិដ្ឋ ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្ត បានណែនាំ និងផ្តល់បច្ចេកទេសជូនដល់កសិករ ដោយត្រូវធ្វើការតាក់តែងមែក ដើម្បីពន្លឺថ្ងៃចូលបានគ្រប់គ្រាន់ ទប់ស្កាត់ជំងឺនិងសត្វល្អិត បំផ្លាញដំណាំ និង ធ្វើឲ្យផ្លែមានទំហំស្តង់ដារ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ត្រូវចងក្រងជាក្រុម ឫសហគមន៍កសិកម្ម ដាំដុះតាមបច្ចេកទេស មានស្តង់ដារសុវត្ថិភាពច្បាស់លាស់ ដែលមានតម្រូវការទីផ្សារខ្ពស់ និង ផ្សារភ្ជាប់ទីផ្សារតាមរយៈផលិតកម្មកសិកម្មតាមកិច្ចសន្យា។ ប្រើប្រព័ន្ធស្រោចស្រពតាមបទដ្ឋាន បច្ចកទេសកសិកម្មថ្មី កាត់បន្ថយពេលវេលានិងកម្លាំងពលកម្ម និង ត្រូវបង្កើតស្លាកសញ្ញាសម្គាល់សម្រាប់ក្រូចថ្លុងនេះ៕
Article by SRIN SOKMEAN