Sovrin
Sovrin
ភិរម្យវោហារ លោកតា ប្រាជ្ញឈួន មួយជីវិតដើម្បីចាប៉ីដងវែងដែលកូនខ្មែរមិនគួរបំភ្លេចឡើយ
NEWS 5 years ago
«ទូកទៅ កំពង់នៅ» លោកតាប្រាជ្ញឈួន ភិរម្យវោហារ ស្តេចចាប៉ីដងវែងដ៏ល្បីរន្ទឺទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានិងជាមរតកដ៏មានតម្លៃបំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូលបានលាចាកលោកហើយកាលពីយប់ឈានចូលថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ វេលាម៉ោង ១:៣០ ក្នុងជន្មាយុ ៨២ ឆ្នាំ។ គួរជម្រាបផងដែរថា បច្ចុប្បន្នសពរបស់លោកតា ប្រាជ្ញ ឈួន បានតម្កល់នៅក្នុងវត្តបុទុម វតី នៃរាជធានីភ្នំពេញ។ ឈ្លៀតក្នុងឱកាសនេះផងដែរសូវរីន សូមសង្ខេបប្រវត្តិខ្លះៗនៃ ភិរម្យវោហាចាប៉ីដងវែងខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញដូចតទៅ៖
លោកតា ប្រាជ្ញឈួន ប្រសូតនៅឆ្នាំ ១៩៣៦ នៅភូមិសម៉ក្រោម ឃុំខ្វាវ ស្រុកទ្រាំង ខេត្តតាកែវ ក្នុងត្រកូលគ្រួសារកសិករមួយដែលមានបិតានាម ប្រាជ្ញអូន (ជាកសិករផង ជាសិប្បករផលិតក្បឿងផង) និងមាតានាម ច្រឹង ភា។ លោកតាមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន ៦នាក់ (ប្រុស ៥នាក់ ស្រីម្នាក់)ហើយលោកតាផ្ទាល់គឺជាកូនពៅគេក្នុងចំណោមបងប្អូនទាំងអស់។ កាលពីកុមារភាព លោកតា ធ្លាប់បានសិក្សាអក្សរសាស្រ្តខ្មែរនៅវត្តសម៉វត្តី នៅឯស្រុកកំណើតផ្ទាល់។ ជាអកុសលលោកតាបានធ្លាក់ខ្លួនពិការភ្នែកដោយសារជំងឺកញ្ច្រិលតាំងពីវ័យ ៧ឆ្នាំ មកម្ល៉េះ។ ក្រោយមកក្នុងអាយុប្រហែល ១២-១៣ ឆ្នាំ លោកតាចាប់ផ្តើមចេះលេងភ្លេងការ ចេះកូតទ្រនិងដេញចាប៉ីក្នុងពេលតំណាលគ្នាតែម្តង។ ជាកិត្តិយសដ៏ធំធេងក្នុងសិល្បៈរបស់លោកតា ដែលបានចូលរួមជាបេក្ខជនក្នុងការប្រកួតប្រជែងជ្រើសរើសសិល្បករចាប៉ីដងវែងក្នុងកម្មវិធីសមាជជាតិកាលពីឆ្នាំ ១៩៦២ ដែលបានប្រារព្ធធ្វើឡើងយ៉ាងមហោឡារិកនៅវាលព្រះមេរុនៃក្រុងភ្នំពេញ។ ក្នុងកម្មវិធីនោះ លោកទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១ ក្នុងចំណោមបេក្ខជនប្រឡងសរុបចំនួន២០នាក់ មកពីតាមបណ្តាខេត្តក្រុងនានា។ ក្រោយមកលោកតាត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលរួមបម្រើការងារនៅវិទ្យុជាតិក្រុងភ្នំពេញដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំចាត់ចែងរបស់លោក ឌុច ស៊ីឌឹម ចាងហ្វាងវិទ្យុជាតិជំនាន់នោះ។ នៅទីនោះ លោកតាបានច្រៀងចាប៉ីរឿងថតផ្សាយតាមវិទ្យុជាតិរហូតដល់មានកិត្តិសព្ទល្បីរន្ទឺ សុសសាយពេញផ្ទៃប្រទេស ថែមទាំងបានប្រាស្រ័យទាក់ទងរួមការងារជាមួយសិល្បករនានាដែលបានទៅថតសំឡេងនៅវិទ្យុជាតិ ដូចជាអធិរាជសំឡេងមាស ស៊ិនស៊ីសាមុត លោកមាស សាម៉ន លោក សុសម៉ាត់ ជាដើម។ រហូតមកដល់សម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ដែលដឹកនាំដោយលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ លោកតានៅតែបន្តអាជីពដដែលនៅវិទ្យុជាតិ ក៏ប៉ុន្តែគ្រានោះនៅពេលថតផ្សាយចាប៉ី គេគិតជាប្រាក់ខែឲ្យលោកតាវិញ លែងគិតជាសេអង់ដូចមុនហើយពោលគឺលោកតាទទួលបានទឹកប្រាក់ ៣០០០រៀល ដែលជាប្រាក់កម្រៃមានកម្រិតសមរម្យសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ លោក បានបោះបង់អាជីពសិល្បៈទាំងស្រុងនៅក្នុងសម័យខ្មែរ បីឆ្នាំ ប្រាំបីខែ ម្ភៃថ្ងៃ ដោយលោកបានចាកចេញពីក្រុងភ្នំពេញ ត្រលប់ទៅកាន់ស្រុកកំណើតរបស់លោកវិញ។ បើទោះបីជាលោកពិការយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យប្រើកម្លាំងពលកម្ម ដេរស្លឹកត្នោត និងជាន់បាយជ្រូក (២០ត្បាល់ក្នុងមួយថ្ងៃ)។ ក្រោយ ថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ លោកតាត្រូវបានខាងក្រសួងស្នើរ ឲ្យចូលបម្រើការនៅវិទ្យុជាតិដដែលវិញ។ ពិតប្រាកដណាស់ដែលលោកតា ប្រាជ្ញ ឈួន អាចច្រៀងចាប៉ីរឿងជាច្រើនរឿងដូចជា៖ រឿងព្រះលក្សិណវង្សនាងព្រាហ្មកេសរ រឿងស័ង្ខសិល្ប៍ជ័យ រឿងវរវង្សសូរវង្ស រឿងសុវណ្ណសាម រឿងមហាជនក រឿងរាមកេរ្តិ៍ រឿងទុំទាវ រឿងសូផាត រឿងកុលាបប៉ៃលិន រឿងផ្កាស្រពោន-ល-។ លោកតាភិរម្យប្រាជ្ញឈួន មិនត្រឹមតែមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញក្នុងប្រទេសប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែលោកក៏មានប្រជាប្រិយភាពល្បីរហូតដល់ឆាកអន្តរជាតិរហូតត្រូវបានគេអញ្ជើញទៅសម្តែងនៅស្រុកក្រៅមួយចំនួនរួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក (ចំនួនពីរដង) ប្រទេសបារាំង (ចំនួនបីដង) និងប្រទេសសិង្ហបុរី (ចំនួនមួយលើក)ផងដែរ។ លោកតាមានកូនបង្កើតចំនួនប្រាំនាក់ (សុទ្ធតែប្រុសទាំងអស់) និងមានភរិយាឈ្មោះ កែវព្រីង ដែលមានស្រុកកំណើតជាមួយគ្នា (ភរិយាមុនស្លាប់នៅឆ្នាំ ២០០៤ ដោយសារជំងឺ)។ លោកតាធ្លាប់បានទទួលគ្រឿងឥស្សរិយសការងារដោយទទួលបានប័ណ្ណសរសើរចំនួន ១០ ក្រោយពីឆ្នាំ ១៩៧៩ តួយ៉ាងការប្រកាសនីយប័ត្រគ្រឿងឥស្សរិយសមុនីសារាភ័ណ្ឌ ថ្នាក់អស្សឫទ្ធិក្នុង ឆ្នាំ ២០០១ និងប័ណ្ណសរសើររបស់សមាគមសិល្បករខ្មែរ ឆ្នាំ ២០១១-ល-៕
Article by SRIN SOKMEAN & KEO SONG
