តើព្រឹទ្ធាចារ្យសិល្បៈ ផ្លុង មឿក ដែលទើបទទួលមរណភាពថ្មីៗនេះ មានទេពកោសល្យផ្នែកអ្វីខ្លះ?
NEWS 5 years ago មិត្តយុវវ័យជំនាន់ក្រោយមួយចំនួនអាចនឹងមិនស្គាល់ព្រឹទ្ធាចារ្យរូបនេះ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប្រុសស្រី ដែលមានវ័យចាប់ពី៤០ឆ្នាំឡើងទៅសុទ្ធតែស្គាល់កិត្តិនាមរបស់លោកជាតារាចម្រៀងអាយ៉ៃចាស់ទុំម្នាក់ ដែលល្បីល្បាញខ្លាំងក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ រួមជំនាន់ជាមួយតាសាឡាត់ តាសង់ស៊ីស ស្មៀន ឈិន ឈាង អ្នកស្រី នេត ផល្លី ហៅយាយខ្លី អ្នកស្រី ណយ សំណាង ហៅយាយណាង និង អ្នកស្រី ព្រំ ផល្លា ជាដើម ដែលសុទ្ធសឹងតែជាសិល្បករ សិល្បការិនី មានភ័ព្វរួចផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ហើយ ប្រមូលផ្តុំគ្នាជាក្រុមសិល្បៈមួយឈ្មោះថា “នាយកដ្ឋានសិល្បៈស្រែអំបិល”។ អតីតតួអង្គរឿង “ប្រាក់ក៏បង់ ថង់ក៏ដាច់” និង រឿង “តាភោគ” រូបនេះ បានធ្លាក់ខ្លួនជរាឈឺដុនដាបរហូតទទួលអនិច្ចកម្មកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ដោយជរាពាធ ក្នុងជន្មាយុ ៨៣វស្សា គួរឲ្យសោកស្តាយជាពន់ពេក សម្រាប់សង្គមជាតិខ្មែរទាំងមូល។
មុនពេលធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺចាស់ជរាវង្វេង លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ផ្លុង មឿក ត្រូវបានសិល្បកររួមជំនាន់ និង មហាជនជាច្រើនស្គាល់ថាជា មនុស្សពហុជំនាញ ដោយសារក្នុងមួយជីវិតនេះ លោកចេះជំនាញជាច្រើន យ៉ាងទាំងក្នុងវិថីសិល្បៈ និង ក្រៅសង្វៀនសិល្បៈ ជាយូរយារណាស់មកហើយ។ កាលពីកុមារភាព លោក ធ្លាប់បួសរៀនធម៌អាថ៌នៅក្នុងវត្តអារាមមួយនៅស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្តាល ដែលជាស្រុកកំណើត។ ក្រោយមក លោកបានបួសជាសាមណេរបានរយៈពេល៥ឆ្នាំនៅវត្តនោះ ហើយនៅពេលនោះដែរ លោកមាន សំឡេងស្មូតពីរោះធ្វើឲ្យពុទ្ធបរិស័ទជិតឆ្ងាយនិយមនិមន្តលោកឲ្យទៅស្មូតនៅតាមកម្មវិធីបុណ្យផ្សេងៗ។ ៥ឆ្នាំក្រោយមក លោកបានសឹកពីបព្វជិតមកជាគ្រហស្ថភេទសាមញ្ញវិញ ហើយចូលហាត់ជំនាញជាងទង (ជាងមាស) តាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់ម្តាយមីងរបស់លោក។ ក្រោយមកទៀត ដោយសារលោកមាន និស្ស័យខាងផ្នែកអាយ៉ៃនិងភ្លេងប្រពៃណី (ភ្លេងការ) លោកក៏បានសម្រេចចិត្តចូលហាត់រៀនជំនាញច្រៀង អាយ៉ៃ និងច្រៀងភ្លេងការ ពីស្មៀនឈិន (អតីតតារាចម្រៀងអាយ៉ៃល្បីមុនឆ្នាំ១៩៧៥) ដែលជាឪពុកបង្កើត របស់ស្មៀន ឈិន ឈាង តារាអាយ៉ៃជើងចាស់សព្វថ្ងៃ (ស្វាមីលោកស្រី អ៊ុក សុផា)។ លោកក៏បានចេញ ច្រៀងភ្លេងការ និង អាយ៉ៃ ជាមួយស្មៀនឈិន និង អ្នកចម្រៀងអាយ៉ៃដទៃទៀតនៅជំនាន់នោះរហូតដល់ សម័យលន់ នល់។
នៅសម័យ លន់ នល់ (១៩៧០-១៩៧៥) លោកបានចូលបម្រើការផ្នែកសិល្បៈយោធា ហើយបាន ចេញសម្តែងជូនយុទ្ធជននៅម្តុំព្រែកតាទែន ស្រុកពញាឮ ខេត្តកណ្តាល រួមជាមួយអធិរាជសំឡេងមាស ខាងខ្មែរឥស្លាមជំនាន់នោះ គឺ លោក សុះ ម៉ាត់ (បិតាបង្កើតលោក សុះ ម៉ាច អតីតប្រធានសមាគម សិល្បករខ្មែរ)។ ក្នុងរបបវាលពិឃាដ លោក ផ្លុង មឿក ត្រូវបានគេជម្លៀសទៅរស់នៅឃុំព្រែកក្របៅ ស្រុក ខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល។ នៅទីនោះ លោកមានភ័ព្វវាសនារស់នៅស្រួលជាងប្រជាជន១៧មេសា ដទៃទៀត ហើយក៏បន្តប្រើប្រាស់សមត្ថភាពចំណេះជំនាញផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីគេចផុតក្រញាំមច្ចុរាជនោះ។ អ្នកស្រី ផ្លុង សុខុន វ័យ៥៥ឆ្នាំ និង អ្នកស្រី ផ្លុង ស៊ីណា វ័យ ៥២ឆ្នាំ ជាបុត្រីច្បងនិងបុត្រីទី២ នៃភរិយាដើម (ភរិយាទី១ បានស្លាប់ក្នុងរបបប៉ុលពត) របស់សពលោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ផ្លុង មឿក បានរំព្ញកពីអតីតកាលថា កាលពីជំនាន់ប៉ុលពត លោកតាមឿកបានរស់រានមានជីវិតដោយសារលោកចេះជំនាញកាត់សក់និងកូតទ្រ ឲ្យពួកកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ធ្វើឲ្យពួកនោះស្រលាញ់ចូលចិត្តរហូតហៅគាត់ថា “ពុក” ថែមទៀតផង។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ លោកត្រូវបានខ្មែរក្រហមរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ឲ្យមានប្រពន្ធម្នាក់ទៀតក្នុងរបបនោះយ៉ាង សប្បាយរីករាយ ខុសពីប្រជាជនខ្មែរទូទៅដែលអង្គការពុំអនុញ្ញាតឲ្យមានការរៀបចំពិធីជាដុំកំភួនដូចនេះទេ។ នេះជាសំណាងរបស់លោក ដោយសារលោកចេះជំនាញសិល្បៈច្រើនយ៉ាងអាចប្រើប្រាស់បានគ្រប់កាលៈទេសៈ ធ្វើឲ្យលោកមានហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ មិនលំបាកវេទនាទោះស្ថិតក្នុងរបបប៉ុលពតក៏ដោយ។
ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ លោកបានវិលត្រលប់មកទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយនៅតែបន្តការងារជំនាញសិល្បៈ របស់លោក ជាពិសេសផ្នែកកាត់សក់ការ និង ចម្រៀងអាយ៉ៃ នៅតាមទីកន្លែងនានា។ នៅពេលស្ថានីយ៍ ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញ លោកក៏មានឱកាសបង្ហាញសមត្ថភាពជាហូរហែនៅលើ កញ្ចក់ទូរទស្សន៍ នៅក្នុងកម្មវិធីចម្រៀងអាយ៉ៃ អាយ៉ៃរឿង ឈុតកំប្លែង និង ឈុតអប់រំខ្លីៗនានា។ ទន្ទឹមនឹង នេះ លោកក៏ធ្លាប់ចូលរួមសម្តែងរឿងកំប្លែង និង ខ្សែភាពយន្ត (ឧទា រឿងទុំទាវ ផលិតឆ្នាំ២០០៣ ដើរតួជាគ្រូ របស់នេនទុំ) តាមបណ្តាផលិតកម្មក្នុងស្រុកជាច្រើនផងដែរ។ រឿងដែលមហាជនស្គាល់លោកច្រើន ហើយ ធ្វើឲ្យកេរ្តិ៍ឈ្មោះលោកល្បីល្បាញខ្លាំងមែនទែននោះ មានជាអាទិ៍ ដូចជា រឿង “ប្រាក់ក៏បង់ថង់ក៏ដាច់” រឿង “តាភោគ” និង រឿង “ចាស់ព្រើលមិនមើលប្រាណ” ជាដើម។
តាមរយៈស្នាដៃយ៉ាងច្រើនអនេកកប្បការរបស់លោកក្នុងវិថីសិល្បៈមុននិងក្រោយរបបខ្មែរក្រហម លោកធ្លាប់ទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រព្រឹទ្ធាចារ្យវប្បធម៌សិល្បៈខ្មែរពីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ប័ណ្ណសរសើរ និង គ្រឿងឥស្សរិយយសជាច្រើនពីប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានាពេលន្លងមក និង ត្រូវបានដំឡើងឋានៈជាវរ សេនីយ៍ឯក (ស័ក្តិ៥) ថែមទៀតផង។ ក្រៅពីការងារសិល្បៈ លោកត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាគ្រូថ្នាំបុរាណ (ស្រា ថ្នាំ) ដ៏ចំណានម្នាក់ផងដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យលោកមានអាយុវែងរហូតជាង៨០ឆ្នាំ។ កូនស្រីរបស់លោក អះអាងថា កាលលោកនៅរស់ លោកមិនមានជំងឺធ្ងន់ៗដូចជា ជំងឺលើសឈាម និង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្វីនោះទេ ពោលគឺ លោកទទួលមរណភាពនេះដោយសារតែជរាពាធ “ចាស់ទុំជ្រុះ” តែម្តង៕
Article by SRIN SOKMEAN